Dominika Korzeniowska jest interesującą i ekscytującą autorką o różnorodnych poszukiwaniach twórczych i odważnym eksperymentalnym podejściu. W swoich pracach wykorzystuje szeroki wachlarz środków symbolicznych. Jednocześnie stara się tworzyć prace minimalistyczne, ograniczając elementy kompozycyjne do wystarczającego minimum. W ten sam sposób wykorzystuje kolor. Ponieważ jej twórczość związana jest również z projektowaniem graficznym, nie stroni od korzystania z technologii cyfrowej, co dodatkowo poszerza zakres jej twórczych poszukiwań. Na obecnej wystawie możemy zobaczyć serię prac cyfrowych, które znacznie różnią się od jej wcześniejszych eksperymentów twórczych. Ponieważ nie jestem zaznajomiony z tą koncepcją, mogę podzielić się tylko moimi osobistymi wrażeniami. Kiedy patrzyłem na serię cyfrowych prac Dominiki Korzeniowskiej, miałem wrażenie, że obserwuję powierzchnię morza, na której odbija się słońce w różnych fazach dnia. Co więcej, woda w pewnych momentach jest spokojna i leniwa, a w innych staje się wzburzona przez wiatr. W tym samym czasie możemy cieszyć się spokojem wschodu i majestatem zachodu słońca, a także poczuć palące słońce, gdy przesuwa się po dziennym niebie.

Prof. Svetoslav Kosev

Jaźń rozszerza się poprzez akty zapomnienia o sobie.

– Mihály Csíkszentmihályi

Przepływ można zdefiniować po prostu jako „optymalne doświadczenie” lub „stan mentalny bycia całkowicie obecnym i w pełni zanurzonym w zadaniu, zewnętrzne rozproszenia znikają ze świadomości, a umysł jest w pełni otwarty i dostrojony do aktu tworzenia. Jest bardzo mało samoświadomości lub krytycznej samooceny; po prostu wewnętrzna radość z zadania.

– Barry Kaufman

Przepływ (ang. flow, inaczej doznanie uniesienia, uskrzydlenie) – pojęcie z pogranicza psychologii pozytywnej i psychologii motywacji. Twórcą koncepcji jest Mihály Csíkszentmihályi, według którego flow jest stanem między satysfakcją a euforią, wywołany całkowitym oddaniem się jakiejś czynności. Według autora słowem „przepływ” opisać można stan umysłu, w którym ludzie są tak skupieni podczas danego zadania, że wszystko inne wydaje się znikać. Milknie wewnętrzny dialog, zmienione jest poczucie czasu, motywacja zewnętrzna przestaje mieć znaczenie. Świadomość i uwaga są niepodzielnie skupione na wykonywanej czynności. Osoby doświadczające tego stanu często porównywały ten stan do bycia unoszonym przez wodę. Flow często odczuwane jest podczas takich zajęć jak wspinaczka górska, żeglarstwo, sport, tworzenie muzyki, joga czy medytacja, ale często przydarza się także osobom wykonującym pracę zawodową.

Najlepsze chwile w naszym życiu to nie pasywne, otwarte, relaksujące chwile… Najlepsze chwile zwykle mają miejsce, gdy ciało lub umysł osoby są rozciągnięte do granic możliwości w dobrowolnym wysiłku, aby osiągnąć coś trudnego i wartościowego.

– Mihály Csíkszentmihályi

Cechy charakterystyczne przepływu, zwane też czasami składnikami przepływu:
– Na każdym etapie działania pojawiają się wyraźne cele do zrealizowania. Każdy podejmowany krok przechodzi płynnie w kolejny, tak jakby czynność była z góry przez wykonującego zaplanowana. U wykonującego pojawia się odczucie pewności co w danym momencie powinno być zrobione.
– Częste pojawianie się informacji zwrotnej co do prawidłowości realizacji działania. Informacje zwrotne przyjmowane są bez zbytniego przetwarzania oraz interpretacji, tak że w każdym momencie osoba działająca wie, bez zastanawiania się, co powinno być zrobione.
– Istnienie równowagi pomiędzy poziomem umiejętności posiadanych przez działającego a stawianymi mu wymaganiami lub wyzwaniami. Człowiek ma poczucie panowania nad sytuacją pomimo wysokich wymagań, jakie są mu stawiane.
– Całkowite skoncentrowanie uwagi na podejmowanej czynności. Skupienie przychodzi tutaj naturalnie i bez najmniejszego wysiłku. Skoncentrowanie uwagi jest dla człowieka doznającego przepływu jak oddychanie.
– Wszelkie czynniki mogące zakłócać działanie pozostają poza obrębem uwagi działającego człowieka. Osoba wykonująca czynność skupiona jest tylko na tych elementach rzeczywistości, które są istotne z punktu widzenia wykonywania czynności.
– Podczas doświadczania przepływu u działającego nie pojawia się obawa przed porażką. Osoba działająca jest zbyt skupiona na samej czynności, aby zastanawiać się nad ewentualnymi pozytywnymi, a także negatywnymi konsekwencjami swojego działania.
– Utrata autorefleksyjności i samoświadomości. Istnieje w tym przypadku poczucie „stopienia się” człowieka z wykonywaną czynnością.
– Następuje zaburzenie poczucia czasu. Człowiek pogrążony w czynności nie jest w stanie określić, jak długo ją wykonuje. Często mówi się w tym przypadku o tym, że godziny płyną jak minuty dla osoby podejmującej działanie.
– Wykonywana czynność ma charakter aktywności autotelicznej, a więc zawierającej cel sam w sobie. Człowiek wykonując daną czynność nie zmierza do żadnego zewnętrznego rezultatu, ponieważ działanie staje się celem samym w sobie.

Optymalne doznania zależą od umiejętności kontrolowania tego, co dzieje się w świadomości chwila po chwili, każda osoba musi to osiągnąć na podstawie własnych, indywidualnych wysiłków i twórczo.

– Mihály Csíkszentmihályi

Stan uskrzydlenia związany jest z pojęciem motywacji wewnętrznej, która wzbudza chęć podjęcia określonej czynności, dla samej radości z jej wykonywania. Człowiek nie koncentruje się na rezultacie, ewentualnych nagrodach lub karach, lecz całkowicie zatraca się w przyjemności, którą dostarcza mu dana aktywność. Stan przepływu pozwala zaspokoić wewnętrzne potrzeby umysłu, osiągnąć rozwój psychiczny, doświadczyć prawdziwego poczucia szczęścia i spełnienia. Wiele okazji doświadczenia pozytywnego uskrzydlenia może zapewnić ludziom praca zgodna z ich indywidualnymi predyspozycjami, ponieważ to one skłaniają człowieka do zajmowania się daną aktywnością. W takim przypadku nagradzające jest samo poczucie satysfakcji z pełnego zaangażowania. Przepływ definiowany w ramach psychologii motywacji jest pod wieloma względami tożsamy z filozoficznym pojęciem Eudajmonia oraz opisanym przez Maslowa doświadczeniem mistycznym.

Szczęście nie jest czymś, co się zdarza. Nie jest wynikiem szczęścia ani przypadkowego przypadku. To nie jest coś, co można kupić za pieniądze lub władzę. Nie zależy to od wydarzeń zewnętrznych, ale raczej od tego, jak je interpretujemy. W rzeczywistości szczęście jest stanem, na który każdy musi się przygotować, kultywować i prywatnie bronić.

– Mihály Csíkszentmihályi
Mihaly’ego Csikszentmihalyi „Flow: The Psychology of Optimal Experience”,
Andrews McMeel Publishing, Kansas City, 2008
https://pl.wikipedia.org/wiki/Przepływ_(psychologia)

Nokturny Chopina. „Pieśni nocy”, „bel canto fortepianu” – tak zwykło się określać nokturny Fryderyka Chopina. Są to miniatury fortepianowe, należące do najbardziej znanych i najpiękniejszych utworów Chopina. Gatunek nokturnu fortepianowego stworzył irlandzki kompozytor i pianista John Field (1782–1837), do którego Chopin nawiązał. Nokturn, wpisujący się doskonale w klimat epoki, już przez swą nazwę ewokuje romantyczne obrazy nocy, księżyca i wszelkie związane z nimi odcienie ekspresyjne: liryczne i dramatyczne. Nastrojowość, ton intymny i marzycielski kształtują jego poetykę. Mieszczące się w tym idiomie utwory na fortepian pisali m.in. Clementi, Ries, Szymanowska, Kalkbrenner, Schumann i Liszt, jednak to przede wszystkim Chopin wyniósł nokturn na wyżyny poezji, stając się jego najsławniejszym mistrzem.

Artur Bielecki

Nokturn fis-moll op. 48 nr 2. „To, co w sposób szczególny i cudowny wyróżnia Chopina spomiędzy wszystkich kompozytorów – zauważył André Gide – to właśnie ten nieprzerwany ciąg frazy muzycznej, to nieznaczne i niedostrzegane niemal ześlizgiwanie się jednego zdania w drugie, co daje jego utworom – i pozostawia w nas – wrażenie płynącej rzeki”. Taki jest – trzeba dodać – przede wszystkim Chopin lat czterdziestych, swej fazy refleksyjnej i ostatniej, postromantycznej. Tu ma swe źródło wagnerowska unendliche Melodie („melodia nieskończona”).

Mieczysław Tomaszewski
Cykl audycji „Fryderyka Chopina Dzieła Wszystkie” Polskie Radio, Program II
https://chopin.nifc.pl/pl/chopin/gatunki/11_nokturny
Cytuje: Dominika Korzeniowska ’07’2023