Joanna Mankiewicz: Organic traces

ŚLADY ORGANICZNE

Widz musi się nauczyć patrzeć na obraz jak na graficzną reprezentację
nastroju, a nie jak na reprezentację obiektów

Wassily Kandinsky

Akwarela nie wybacza błędów. Istotne znaczenie ma nie tylko sposób kładzenia, kolor i stopień rozcieńczenia wodnej farby, ale także rodzaj chłonnego podłoża, które przebijając przez nałożony pigment nadaje fakturę obrazowi. Każde dotknięcie papieru pędzlem wymagające precyzji i dokładności pozostawia trwały ślad. Artysta musi być otwarty na zaakceptowanie i twórcze wykorzystanie działania przypadku w procesie łączenia się wodnego pigmentu z podłożem. Wybór tej trudnej techniki malarskiej do stworzenia cyklu prac „Organic traces – ślady organiczne”, jest dla Joanny Mankiewicz ̶ eksplorującej do tej pory w swojej malarskiej twórczości głównie technikę olejną ̶ częściowo nowym doświadczeniem. Połączenie w jednej pracy zarówno dynamicznych jak i subtelnych gestów tworzy bezpośrednie skojarzenia z kaligrafią. Wszechobecne, wędrujące linie, przywodzą na myśl pismo asemiczne, w którym najistotniejszym nośnikiem informacji jest graficzna forma użytych znaków odseparowana od ich powszechnie przyjętej, zrozumiałej treści. Budowany w ten sposób przekaz likwiduje bariery językowe stając się nowym, uniwersalnym językiem komunikacji artystycznej. Zastosowane elementy tworzą pomost pomiędzy światem znanym i nieznanym. Budzą w nas chęć zbadania niezwykłej, tajemniczej wielopoziomowej rzeczywistości. Brak rozpoznawalności przedmiotów, struktura budowana w oparciu o barwę, kontrast czy walor pozornie pozycjonuje jej prace jako dzieła typowo abstrakcyjne. Poddając się jednak rytmiczności tysięcy drobnych elementów jesteśmy w stanie przenieść się z dobrze znanego świata fizycznego w emocjonalny. Wibrująca materia zaczyna podświadomie kojarzyć nam się z odczuciami jakich doznajemy w chwilach radości czy smutku. Uwolnione linie, punkty, plamy nabierają znaczenia. Abstrakcja przeistacza się w realizm. Konotacje z naturą stają się bardzo namacalne. Odczuwamy chropowatość gorącego piasku pod gołymi stopami, czy skrzypienie kryształków śniegu przy każdym kroku podczas górskich wędrówek. Autorka próbuje dotrzeć niejako do poziomu komórkowego otaczającego nas świata, bez automatycznego odzwierciadlania fizycznych form. Poszukuje sposobu na przekazanie „kodu” rzeczywistości. Ślady naszych działań na ziemi wraz z upływem czasu potrafią zniknąć bezpowrotnie. Sztuka próbuje utrwalić nasze zapisy twórcze oraz zarejestrować to, co podlega nieustającemu procesowi rozpadu. Gdy znajdziemy się w gęstym, pierwotnym lesie, wśród spękanych pni drzew i uwidocznionych systemów korzennych możemy dostrzec echa wydarzeń sprzed wielu lat. Intensywne wiatry, długotrwałe susze i pożary pozostawiły nieusuwalne piętno w ich strukturze. Prace Joanny Mankiewicz ukazują nam zakodowane w przyrodzie informacje. Są nietypowym, fascynującym „listem od natury”.

dr Zenon Balcer