JAK skonstruowany jest świat, a jak umysł? Jak poznać jego tajniki i przekazać te rewelacje widzowi za pomocą sztuki? Magicznej sztuki, która przenosiłaby go na inne poziomy percepcji i przeżyć. Tego typu pytania zadaje sobie i nam para artystów Joanna Krzysztoń i Grzegorz Rogala. Pomimo operowania różnymi dziedzinami sztuki, współpracują razem podejmując tematy, które zazębiają się i tworzą możliwość oglądu danego zjawiska z różnych perspektyw. Inspirują się nawzajem, eksperymentują i uzupełniają.
W niektórych swoich pracach malarskich Joanna wykorzystuje obrazy medialne pojawiające się w gazetach, telewizji bądź Internecie. Grzegorz tworzy multimedialne instalacje i interaktywne projekty w przestrzeni publicznej. Razem łącząc swoje umiejętności tworzą nową jakość. Zastanawiają się nad realnością, wirtualnością i iluzją, a także kategorią czasu. „Grzegorz Rogala – jak pisał Jacek Kasprzycki – także doskonale zdaje sobie sprawę z wagi obrazu i jego niebezpiecznej ekspresji. Gorzej; wie iż czasem te przetworzone dzięki mediom odbicie rzeczywistości, tak elektroniczne jak i cyfrowe, jest częstokroć bardziej sugestywne niż te, które widzi nieuzbrojone oko”. Interesuje się iluzjonistycznymi możliwościami filmu i animacji cyfrowej, której tajniki poznał jako jeden z pierwszych twórców w Polsce. Jego multimedialne, nieraz interaktywne instalacje, kompleksowo oddziałują na nasze zmysły. Za pomocą pisanych przez siebie aplikacji stwarza magiczne obrazy, które grają z naszym poczuciem realności. Pokazywana kilka lat temu praca „Ich dwoje” była tego znakomitym przykładem. Na ekranie widzieliśmy parę autorów, czyli Joannę i Grzegorza siedzących na krzesłach. Przed ekranem stały dwa rzeczywiste, na których mogli spocząć widzowie. I wtedy – jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki – autorzy znikali z ekranu ustępując miejsca ludziom, którzy zdecydowali się zasiąść na krzesłach.
Joanna i Grzegorz pokazali także inne prace inspirowane związkiem czasu i obrazu, a Grzegorz wykorzystał też Internet tworząc interaktywną zabawną instalację „Me Singing”. Za pomocą ruchu ramionami, publiczność mogła ożywić chór młodych ludzi śpiewających muzyczny przebój z filmu Skyfall, z serii James Bond. Grzegorz znalazł materiał w Internecie, umieszczony tam jako próbki twórczości młodych ludzi o różnym kolorze skóry pochodzących z różnych krajów, którzy chcieli podzielić się swoją pasją z innymi. Przy pomocy ruchu ręką można był stworzyć międzynarodowy śpiewający chór. To tylko para przykładów wybranych spośród wielu ich prac interaktywnych.
Na wystawie w Oliwskim Ratuszu Kultury autorzy zajęli się algorytmami. „Sztuka generatywna – pisze Grzegorz Rogala – zwana również algorytmiczną pojawiła się u progu lat 60-tych, wraz z upowszechnianiem się technik cyfrowych. Najnowszym rozdziałem tej historii jest dynamicznie wchodząca w nasze życie AI. (…) Sztuczna Inteligencja (AI) swoimi ogromnymi możliwościami otwiera nowe przestrzenie dla twórczej eksploracji zwłaszcza, że jej działanie wydaje się dotykać tego co do niedawna uznawaliśmy za wyłączną domenę człowieka: myślenia, inteligencji, kreatywności”.
Określenie „Artificial Intelligence” jako termin zrodziło się w 1956 na Uniwersytecie Carnegie Mellon, USA. Sztuczna Inteligencja oznacza maszynę lub program komputerowy wykazujący umiejętność uczenia się i tworzenia modeli dowolnych zjawisk, np.: języka, muzyki, obrazu. Odkąd do użycia weszły komputery i Internet na początku lat 90. AI uczyła się tak jak ludzie, dynamicznie przez doświadczenie, nie ograniczana zestawem zaprogramowanych reguł. Korzysta ona z ogromnych baz danych i mocy obliczeniowych, których dysponentami są giganci świata komputerowego: Google, Amazon, Microsoft, Nvidia czy Facebook. Systemy oparte na „deep learning” są w stanie z powodzeniem tworzyć modele służące rozpoznawaniu i generowaniu mowy, tłumaczeniu tekstu, analizowaniu i tworzeniu obrazu czy muzyki. Czy AI jest w stanie być równie kreatywna jak ludzie? Kto jest twórcą? Dokąd nas zaprowadzą eksperymenty ze sztuczną inteligencją? – to pytania stawiane przez duet artystyczny w Oliwie. Prace prezentowane na wystawie są efektem kreatywnej eksploracji różnych modeli Sztucznej Inteligencji. Eksperymentowanie oparte na wiedzy i współdziałaniu Joanny Krzysztoń i Grzegorza Rogali daje niezwykle atrakcyjne, wręcz magiczne rezultaty. Na moment możemy zanurzyć się w elektronicznym lub multimedialnym świecie iluzji.

Eulalia Domanowska